| De capaciteit van het Nederlandse wegennet en openbaar vervoer is onvoldoende om de stijgende vraag naar mobiliteit op te vangen. Om te voorkomen dat Nederland in de komende jaren vastloopt, moet de mobiliteit anders worden ingericht. De Mobiliteitsalliantie doet hiervoor concrete voorstellen, waarbij de reiziger en het vervoer van goederen centraal staan. Dit levert onze maatschappij jaarlijks tot 18 miljard euro per jaar aan maatschappelijke waarde op. Dit is de kern van het Deltaplan Mobiliteit dat de Mobiliteitsalliantie vandaag presenteert. Aan het plan is ook een investeringsagenda gekoppeld.
Mobiliteit staat voor bewegingsvrijheid en stelt mensen in staat om actief deel te nemen aan de samenleving. Het zorgt voor welzijn, welvaart en economische groei. Tegelijkertijd zorgt economische groei voor een stijging van de mobiliteitsbehoefte. Tot 2030 groeit de vraag naar personenvervoer met zo’n 13-20% en het goederenvervoer met 4-19%. Het gebruik van de fiets in voor- en natransport stijgt met respectievelijk 15% en 30%. De capaciteit van het Nederlandse wegennet en openbaar vervoer is echter onvoldoende om deze groei op te vangen.
Bereikbaarheid onder druk
De bereikbaarheid in Nederland staat daarmee ernstig onder druk. Ook ontstaan er knelpunten op het gebied van leefbaarheid, betaalbaarheid en (verkeers)veiligheid. Daar komt bij dat de afgelopen tien jaar tot 4 miljard euro per jaar minder wordt uitgegeven aan mobiliteit. Als wij het tij niet keren loopt Nederland vast, stijgt het aantal zwaargewonde verkeersslachtoffers tot 2030 met meer dan 45% en worden klimaat- en milieudoelstellingen niet gehaald. Om dit te voorkomen moeten we flexibeler kunnen zijn in ons reis- en vervoersgedrag, waardoor meer ruimte ontstaat en makkelijker kan worden gereisd en vervoerd.
Deltaplan Mobiliteit: integrale benadering, reiziger centraal
Er is een omslag nodig, die alleen kan worden bereikt met intensieve samenwerking tussen alle vervoerspartijen. Dit gedeelde gevoel van urgentie heeft 25 vervoerspartijen ertoe bewogen om de handen ineen te slaan binnen de Mobiliteitsalliantie. Voor het eerst trekken vertegenwoordigers uit álle hoeken van de mobiliteit samen op: van de trein tot de auto, van de fiets tot de vrachtwagen. Vandaag presenteren zij het Deltaplan Mobiliteit. Een blauwdruk voor de toekomst van ons mobiliteitssysteem.
De kracht van het Deltaplan is dat het de mobiliteit als één samenhangend geheel benadert. Er wordt niet alleen gekeken naar de behoefte aan bereikbaarheid, maar ook naar de klimaatambities van het kabinet, naar ruimtelijke vraagstukken, verkeersveiligheid en de energietransitie. Omdat mobiliteit in 2030 naar alle waarschijnlijkheid een vraaggestuurde dienst zal zijn, staan de reiziger en goederen in het Deltaplan centraal. Die moeten zich zonder belemmeringen duurzaam, veilig, betaalbaar en comfortabel kunnen verplaatsen zonder vertragingen en er moet keuze zijn uit alle beschikbare vervoersmodaliteiten. Dit vraagt om een integrale koppeling van de verschillende verkeers- en vervoerssystemen.
Concrete aanpak
De mobiliteit wordt hiermee fundamenteel anders ingericht. Zo wordt de aanleg van personen- en goederenhubs aan de randen van steden en het landelijk gebied gestimuleerd. Deze hubs zijn vervoersknooppunten waar diverse vervoermiddelen bij elkaar komen. Ook wordt ingezet op een eerlijk belastingsysteem waarbij de motorijtuigenbelasting (MRB) en aanschafbelasting op personenauto’s (BPM) plaatsmaken voor een vlak tarief per gereden kilometer. Daarnaast is in het Deltaplan veel aandacht voor het concept van Mobility as a Service (MaaS), dat de keuzevrijheid en flexibiliteit voor reizigers en vervoerders verbetert. Hierbij worden alle vormen van mobiliteit voor de reiziger geïntegreerd in een eenvoudig toegankelijk digitaal systeem. Goede afspraken over het ontsluiten van data is daarbij cruciaal.
Extra investeringen
Het Deltaplan gaat vergezeld van een investeringsagenda. De extra investeringen die benodigd zijn om Nederland in de toekomst bereikbaar en leefbaar te houden, worden geraamd op 3 miljard euro per jaar tot 2040. Tegenover deze investeringen staan maatschappelijke baten van 18 miljard euro per jaar, waarmee de opbrengsten 6 keer zo hoog uitvallen als de jaarlijks gevraagde extra investeringen. |